DEISIS

Deisis to pojęcie związane z ikonografią chrześcijańską, mające swoje źródła w sztuce bizantyjskiej i związaną z nią teologią. Przedstawia ona trójpostaciowe ułożenie postaci Chrystusa, Matki Boskiej oraz św. Jana Chrzciciela. W najczęstszej wersji ikony Deisis Chrystus siedzi na tronie, trzymając w lewej ręce księgę, a w prawej wznosi prawą rękę do błogosławienia. Z lewej strony tronu stoi Maryja, trzymając zwykle ręce skrzyżowane na piersi. Po prawej stronie tronu ustawia się św. Jan Chrzciciel, który trzyma krzyż i wygląda na modlącego się.

Deisis stanowi istotny element ikonografi chrześcijańskiej i odzwierciedla wiarę w Trójcę Świętą, zgodnie z którą Chrystus jest Synem Bożym, a zarazem jednym z Prawosławnego Trójcy. Ta idea znalazła swoje odbicie również w dogmacie chrystologicznym, zgodnie z którym Chrystus jest jednocześnie w pełni Bogiem i człowiekiem, co było jednym z kluczowych tematów w sztuce bizantyjskiej.

Sztuka bizantyjska rozwijała się w latach 330-1453 w Bizancjum, czyli w Cesarstwie Bizantyńskim, którego stolicą był Konstantynopol (dzisiejszy Stambuł). Ikony stanowiły ważny aspekt życia religijnego w tamtych czasach, a samowierzący posługiwali się nimi jako obiektem kultu religijnego.

Deisis jako motyw ikonograficzny pojawia się na różnych dziełach artystycznych, zarówno malowanych ikonach, jak i rzeźbach i malarstwie. Przykłady ikon z motywem Deisis można znaleźć w wielu kościołach i muzeach na całym świecie, a sama ikona jest do dzisiaj ważnym symbolem chrześcijaństwa.

W historii sztuki pojawiły się również inne wersje ikonograficzne Deisis. Jedną z nich jest wersja z Matką Boską, którą trzyma za pochylonymi do niej kolanami, a po jej bokach stoją nieznani święci. Inna wersja, zwana Deisotokos, przedstawia Maryję z Dzieciątkiem Jezus na ramionach.

Deisis to symbol połączenia jedności i harmonii w chrześcijaństwie, co jest jednym z podstawowych dogmatów tej religii. Właśnie w tym tkwi jego ogromne znaczenie dla sztuki bizantyjskiej i chrześcijańskiej w ogóle. Jednocześnie stanowi ona wyjątkowe dzieło sztuki i pozostaje żywym świadectwem naszej historii kulturowej.